Με τις τοιχογραφίες θρησκευτικών θεμάτων η Ορθόδοξη
παράδοση στοχεύει στην πνευματική σημειολογία ώστε μέσω αυτής να μπορεί να
επιτευχθεί μια σχέση ζωής με το Θεό και τους Αγίους Του, καθ ότι η εικόνα
δημιουργεί μια αίσθηση ζωντανής παρουσίας και φέρνει τον πιστό σε προσωπική
σχέση και επαφή με την υπόσταση του εικονιζόμενου. Άρα η αγιογραφία δεν
θεωρείται απλό έργο θρησκευτικής τέχνης, αλλά μέσο με το οποίο ο άνθρωπος
μπορεί να αισθανθεί την αγιότητα.
Η εκκλησιαστική παράδοση αναφέρει πως την πρώτη εικόνα
την ζωγράφισε ο χριστός, όταν ο Αύγαρος βασιλεύς της Μεσοποταμίας υποφέροντας
από λέπρα έγραψε επιστολή στον Χριστό για να τον παρακαλέσει να τον επισκεφτεί
και να τον θεραπεύσει. Την επιστολή μετέφερε στο Χριστό ο Ανανίας υπηρέτης του
βασιλέως, και όταν αντίκρισε το γιο του Θεού, προσπάθησε να τον ζωγραφίσει,
αλλά μη έχοντας ταλέντο στη ζωγραφική δεν τα κατάφερε. Ο Χριστός βλέποντας την
ανεπιτυχή του προσπάθεια, του ζήτησε νερό για να νιφτεί και σκούπισε το πρόσωπό
του με ένα μανδήλιο το οποίον του παρέδωσε. Η θεία μορφή του αποτυπώθηκε
θαυματουργικά και το εν λόγω μανδήλιο είναι γνωστό ως το Άγιον Μανδήλιον.
Ακόμη η παράδοση αναφέρει πως ο Ευαγγελιστής Λουκάς
πρώτος ζωγράφισε τρεις εικόνες της Υπεραγίας Θεοτόκου φέρουσα στην αγκαλιά της
τον υιόν της τον αγαπητόν η οποία τις δέχτηκε με αγάπη λέγοντας,
-Η χάρις του εξ εμού τεχθέντος είη δι' εμού μετ'
αυτών.
Σήμερα οι τρεις άγιες εικόνες, βρίσκεται η μία στην
Κύπρο στην Ιερά Μονή του Κύκκου, η δεύτερη στην Πελοπόννησο στην Ιερά Μονή του
Μεγάλου Σπηλαίου, και η άλλη στη Ρωσία.
Έκτοτε και μέχρι σήμερα οι πιστοί συνηθίζουν να
τοιχογραφούν τις εκκλησιές, με αποτέλεσμα η τέχνη της Αγιογραφίας να αναπτυχθεί
πλήρως και να αναδειχτούν ανά τους αιώνες σπουδαίοι Αγιογράφοι και σπουδαίες
Αγιογραφίες. Η Κύπρος είναι διάσπαρτη από αρχαίες εκκλησίες τοιχογραφημένες
περίτεχνα, που δυστυχώς όμως οι περισσότερες Αγιογραφήσεις έχουν φθαρεί ή
καταστραφεί από το πέρασμα των χρόνων. Το τμήμα Αρχαιοτήτων αν και έχει
αναλάβει τη συντήρηση τους, δυστυχώς στις δυο αρχαίες εκκλησίες του Αγίου
Νικολάου και Παναγίας Χρυσελεούσης που ευρίσκονται στη Χλώρακα, τίποτα δεν έχει
κάνει περί τούτου.
Είναι εκκλησίες Βυζαντινού ρυθμού του 12ου αιώνα,
με τους τοίχους παλαιότερα να καλύπτονται από σπουδαίες Αγιογραφήσεις, και που
σήμερα δυστυχώς, ελάχιστα ίχνη έχουν μείνει από αυτές, αλλά έστω και ότι έχει
απομείνει, είναι αξιόλογες ζωγραφίσεις από σπουδαίους αλλά αγνώστους ζωγράφους.
Στην εκκλησία της Παναγίας Χυσελεούσας διασώζονται δυο
στηθαίες μορφές Αγίων εκ των οποίων η μια παριστάνει την Αγία Κυριακή ενώ η
άλλη έχει φθαρεί. Μια άλλη απεικονίζει τον Άγιο Γεώργιο να σκοτώνει τον
δράκοντα. Στον τρούλο είναι σχεδιασμένος ο Παντοκράτορας, ενώ στην οριζόντια
βάση του είναι αναγραμμένη η φράση «ΣΤΕΡΕΩΣΟΝ ΚΥΡΙΕ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΗΝ ΕΚΤΙΣΩ ΤΩ
ΤΙΜΙΩ ΣΟΥ ΑΙΜΑΤΙ ΟΥΡΑΝΟΣ ΠΟΛΥΦΩΤΟΣ ΑΝΕΔΕΙΧΘΗ ΑΠΑΝΤΑ ΦΩΤΑΓΩΓΟΥΣΑ ΤΟΥΣ ΠΙΣΤΟΥΣ ΕΝ
Ω ΕΣΤΩΤΕΣ ΚΑΤΑΥΓΑΖΩΜΕΝ ΤΟΥΤΟΝ ΤΟΝ ΟΙΚΟΝ». Κάτω από τον τρούλο υπάρχουν τα
Χερουβείμ, οι δώδεκα Αποστόλοι, οι τέσσερις Ευαγγελιστές και ο Ιωάννης ο θεολόγος.
Υπάρχουν επίσης οι τοιχογραφίες της δευτέρας παρουσίας, του Χριστού ως δίκαιου
κριτή, και ο Άγιος Μηνάς καβάλα σε άλογο.
Στο ιερό υπάρχουν παραστάσεις της σκηνής του
Ευαγγελισμού, της γεννήσεως, της σταυρώσεως, του Επιτάφιου θρήνου, της θυσίας
του Αβραάμ, της βαπτίσεως του Χριστού, του Αρχάγγελου Μιχαήλ και της Παναγίας
της Πλατυτέρας.
Τέλος, στην είσοδο του ναού υπάρχει σκαλιστό οικόσημο
Φράγκικης οικογένειας, ίδιο ακριβώς το οποίο υπάρχει στην είσοδο του επίσης
αρχαίου ναού του Αγίου Νικολάου.
Ο Άγιος Νικόλαος είναι μικρός μοναστηριακός ναός και
ευρίσκεται στα νότια της Χλώρακας και είναι τύπου μονόκλιτης με τρούλο. Μαζί με
το ναό της Παναγίας της Χρυσελεούσης έχουν ανακυρηχτεί αρχαιολογικά μνημεία,
καθώς είναι κτίσματα του 12ου αιώνα και φέρουν τοιχογραφίες επί
του εσωτερικού τους.
Ενώ στο ναό της Παναγίας οι τοιχογραφίες σώζονται κατά
μεγάλο μέρος, δυστυχώς στο ναΐσκο του Αγίου Νικολάου έχουν φθαρεί κατά πολύ, σε
σημείο που δύσκολα διακρίνονται. Στο βόρειο τοίχο υπάρχουν αρκετά ίχνη του
Αγίου Νικολάου και του βίου του, ενώ στο ιερό κάτω από επιπρόσθετες κτιριακές
προσθήκες, διακρίνονται άλλες Αγιογραφίες σημάδι πως το ιερό παλιότερα ήταν
ολόκληρο Αγιογραφημένο.
*Πληροφορίες
από το βιβλίο του Χρίστου Μαυρέση «Χλώρακα, ιστορική και λαογραφική μελέτη»
