Διερωτήθηκε
ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, «Μα, εσένα θα βαπτίσω;» Και του απάντησε ο Χριστός, «Άφες
άρτι, πρέπει να πληρώσω με πάσαν δικαιοσύνην και πάσαν ταπείνωση.
Η δημόσια Βάπτιση του Χριστού ως
εναρκτήρια πράξη πριν από το δημόσιο έργο του συμβολίζει κατά πρώτον την
απαλοιφή των μέχρι την ημέρα της βαπτίσεως αμαρτημάτων, και δεύτερον, την
απαλλαγή από τις συνέπειες του προπατορικού αμαρτήματος.
Ο Χριστός όμως ως αναμάρτητος υιός του Θεού,
δεν χρειαζόταν να απαλλαγή από αμαρτίες, οπότε η βάπτιση του έγινε ως συγκατάβαση
σε όλα τα ανθρώπινα για να καταδείξει «τι πρέπει πράττει ο άνθρωπος».
Περι της βαπτίσεως λοιπόν, βλέπουμε εικονογραφημένες
αγιογραφίες σε πολλές εκκλησίες να παριστάνουν την πρώτη ύψιστη πράξη και ταπείνωση
του Χριστού, την εικόνα της βαπτίσεως και την φανέρωση της Αγίας Τριάδας. Μέσα
στο ύδωρ ευρίσκεται ο Χριστός και η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος έρχεται ωσεί
(ως) περιστερά, ενώ ταυτοχρόνως ακούγεται η φωνή του αφανέρωτου Πατρός που
ουδέποτε αγιογραφείται, να μαρτυρεί τη θεότητα του Υιού ονομάζοντας τον «αγαπητόν Του Υιόν».
Σε
όλες τις Αγιογραφήσεις ο Χριστός βαπτίζεται φέροντας συνήθως κάποιο άσπρο ρούχο
στη μέση ενώ το δεξί ή και με τα δύο του χέρια ευρίσκονται ανατεταμενα σε θέση
ευλογίας. Στις εκκλησίες συνηθίζουν κατά τη βάπτιση, συμβολικά να φορούν στους
βαπτισμένους ρούχα λευκά, ίδιο χρώμα με το ένδυμα που φορούσε ο χριστός κατά τη
βάπτιση του, «όσοι εβαπτίσθητε εις Χριστόν, Χριστόν ενεδύθητε»
Ενώ
λοιπόν κατά τους συνηθέστερους εικονογραφικούς τύπους, έχουμε τον Χριστό συνήθως
να βαπτίζεται ενδεδυμένος με λευκό ρούχο στη μέση, κάποιες φορές τον ευρίσκουμε
κατά τα παλαιά πρότυπα εντελώς γυμνό.
Μια
σπάνια Αγιογραφία με το Χριστό να βαπτίζεται εντελώς γυμνός, ευρίσκεται στο
μικρό αρχαίο ναό της Παναγίας της Χρυσελεούσης στη Χλώρακα.
Είναι Βυζαντινού ρυθμού και
κτίστηκε τον 12ο ή 13ο αιώνα, και ευρίσκεται στην
κεντρική πλατεία της κοινότητας. Στον τρούλο και σε διάφορα μέρη των τοίχων,
αλλά ιδιαίτερα μέσα στο ιερό του ναού, ευρίσκονται σπάνιες αγιογραφίες, και ανάμεσα
τους σώζεται η μοναδική ίσως εικονογραφία
στον κόσμο που κατά τα παλαιά πρότυπα ο Χριστός βρίσκεται στον Ιορδάνη ποταμό εντελώς γυμνός, έχοντας λίγο διασταυρωμένα τα πόδια του με σκοπό να καλύψει το φύλο με ελαφριά στροφή.
Εξέχουσα απο τις άλλες Αγιογραφίες ως προς την
τεχνοτροπία της και την καλλιτεχνική της αξία, παριστά το Χριστό να στέκεται στη μέση του
Ιορδάνη γυμνός ντυμένος με την Αδαμική γυμνότητα, αποδίδοντας τοιουτοτρόπως το
ένδοξο ένδυμά του Παραδείσου με το οποίο θα έπρεπε να ενδύεται η ανθρωπότητα.
Το ένα του πόδι προβάλλει μπροστά για να δείξει την υπέρτατη πρωτοβουλία του να
βαπτιστεί από το Ιωάννη, αλλα και για να κρυψει την γυμνια του η οποια αισχύνει
ίσως τις σκέψεις των αμαρτολών.
Στην εκκλησία της Παναγίας της
Χρυσελεούσης στη Χλώρακα, ο Χριστός είναι γυμνός, εντελώς γυμνός. Ενώ αλλού του
φορούν λευκό ρούχο, σ αυτή την Αγιογραφία ο ζωγράφος χωρίς ηθικολογικές φοβίες
και ενδοιασμούς για το γυμνό, σε μια ύψιστη παράσταση του υιού του Θεού, αναπαραστά
τη γύμνια της ανθρωπότητας χωρίς η δική του γυμνότητα να προκαλεί, δηλώνοντας
τοιουτοτρόπως πως δεν είναι προκλητικοί οι δρόμοι που χαράσσει η Εκκλησία μας.
Είναι η ασκητική γυμνή παρουσίαση του
σώματος του Θεανθρώπου που ζωγραφισμένος με κατανυκτικές γραμμές, αποτελεί την
γυμνή αγιογράφηση της αναβάπτισης του ανθρώπου.
