Το 1941 ιδρύεται το ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) από το ΚΚΕ και καλούσε τον ελληνικό λαό,
όλα τα κόμματα και τις οργανώσεις του σ' ένα εθνικό μέτωπο της απελευθέρωσης. Το 1942 ίδρυσε το ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός) που ήταν το στρατιωτικό σκέλος του ΕΑΜ.
Μετά την απελευθέρωση
της Ελλάδας και με συνεννόηση με τον Γεώργιο Παπανδρέου και την κυβέρνηση του
Καΐρου αποφασίστηκε να δημιουργηθεί μια Κυβέρνηση
Εθνικής Ενότητας με την συμμετοχή
6 ΕΑΜίτων υπουργών.
Αφότου ξεκίνησαν οι
εργασίες της νέα κυβέρνησης με την βοήθεια των Άγγλων που είχαν στείλει πολλές
στρατιωτικές δυνάμεις, το ΚΚΕ έκρινε πως κρυφός σκοπός της νέας κυβέρνησης ήταν
να κυνηγήσει με τις βρετανικές δυνάμεις το άοπλο ΕΑΜ και να το εξαρθρώσει.
Αποφάσισε να αντιδράσει
στην απόφαση αυτή, διοργανώνοντας αντιβρετανικά συλλαλητήρια προσπαθώντας να
πείσει την κυβέρνηση να αποσύρει τους Βρετανούς στρατιώτες επί ελληνικού
εδάφους. Οι διαπραγματεύσεις και οι
υπουργοί του ΕΑΜ αποσύρθηκαν διαμαρτυρόμενοι από την κυβέρνηση Παπανδρέου.
Το 1944 διοργανώνεται συλλαλητήριο από το ΕΑΜ
με αίτημα την αποχώρηση των Άγγλων στρατιωτών, τα λεγόμενα Δεκεμβριανά. Το
συλλαλητήριο διαλύθηκε βιαίως από τις δυνάμεις ασφαλείας.
Ο Γεώργιος Παπανδρέου υπέβαλε την παραίτησή του η οποία δεν
έγινε δεκτή από τους Άγγλους. Η σύγκρουση γενικεύτηκε καθώς ο ΕΛΑΣ αντιδρώντας
στην ένοπλη καταστολή των διαδηλώσεων εισήλθε στην Αθήνα, ενώ το αντίθετο
στρατόπεδο με αντικομουνιστές
τάχθηκαν υπέρ των Βρετανών και διαλύθηκε ο ΕΛΑΣ. Όμως οι εχθροπραξίες
συνεχίστηκαν, οδηγώντας τελικά σε εμφύλιο
πόλεμο (1946-1949).
Ο Άρης Βελουχιώτης που πριν καταδικάστηκε και διαγράφηκε
από το ΚΚΕ ως ύποπτο και τυχοδιωκτικό στοιχείο αλλά αργότερα αποκαταστάθηκε
πολιτικά από το ΚΚΕ, συνέχισε την αντίσταση εναντίον των Άγγλων, της νέας
κυβέρνησης και των ταγμάτων Ασφαλείας που επάνδρωναν πλέον τον Εθνικό Στρατό. Αυτοκτόνησε
όταν περικυκλώθηκε από τάγμα εθνοφυλακής.
